تاریخچه موشن گرافیک | قدمت و چگونگی ایجاد موشن گرافیک در طول سالیان
موشن گرافیک؛ فراتر از تصور
تاریخچه موشن گرافیک بسیار فراتر از Adobe After Effect است. جان ویتنی (John Whitney) یکی از بنیان گذاران شرکت Motion Graphics Inc اولین بار در سال ۱۹۶۰ برای ساخت تیزرها و تیتراژهای تلویزیونی و سینمایی از موشن گرافیک استفاده کرده است. اما قدمت موشن گرافیک تنها به چند دهه اخیر برنخواهد گشت و استفاده از آن در ورقههای پویانما در دهه ۱۸۰۰ میلادی کاملا به چشم میخورد.
به طور خلاصه موشن گرافیک ، به هر گرافیکی که از فناوری برای ایجاد توهم حرکتی، تغییر شکل یا چرخش به منظور برقراری ارتباط پیامها از طریق داستان گوییِ تصویری و صوتی استفاده می کند، گفته میشود. موشن گرافیک شامل مواردی مانند فیلم، ویدیو، متن متحرک و انیمیشن تحت وب و موارد دیگری است و این زمینه به عنوان یک عنصر مستقیم بر پیشرفت فناوری به سرعت در حال تکامل یافتن است.
شروع موشن گرافیک
با شروع سالهای ۱۸۰۰ ، دستگاههای اولیه انیمیشن مانند کتابچههای پویانما برای تولید حرکت از طریق نقاشیهای پی در پی ایجاد شدهاند، اما انیمیشنها تا شروع فیلمبرداری به صورت امروزی، قابل تولید شدن نبودند.
اولین طراح و استفاده کننده از موشن گرافیک و انیمیشن را نمیتوان به طور خاص به یک شخص اختصاص داد، چرا که افراد مختلفی در همان ابتدای کار شروع به تهیه و تولید تصویرهای متحرک نمودند. آثار مارسل دوشان (Marcel Duchamp)، والتر راتمن (Walter Ruttman) و فرناند لاجر (Fernand Lager) به خوبی نشاندهنده نبوغ این افراد در ایجاد فیلمها متحرک توسط اختلاط تکنیکهای مختلف با رسانههای (دادههای ویدیویی) مختلف است. اگرچه در موشن گرافیک مبدع وجود ندارد، اما افراد زیادی بودند که از پیشگامان این رشته محسوب میشدند مانند سائول باس (Saul Bass)، پابلو فرو (Pablo Ferro) و جان ویتنی.
شخصیتهای مهم در تاریخچه موشن گرافیک
مارسل دوشان (۱۸۶۸-۱۹۶۸)
مارسل دوشان تأثیر بسزایی در هنر قرن ۲۰ و ۲۱ داشته است و معمولاً به همراه پابلو پیكاسو(Pablo Picasso) و هانری ماتیس (Henri Matisse) به عنوان یكی از سه هنرمندی كه به تحولات انقلابی در هنرهای تجسمی كمك كرد، مورد توجه قرار می گیرد. در سال ۱۹۲۶، دوشان همراه با من ری(Man Ray) و مارک آلگرات (Marc Allegrat)، یک فیلم آزمایشی به نام Anemic Cinema را فیلمبرداری کرد. او با استفاده از دایرههای مقوایی مسطحِ رنگ آمیزی شده که به روی صفحه گرامافون چسبانده شده بودند، توانست اشکالی به وجود آورد که به هنگام حرکت، سه بعدی به نظر میرسیدند. به روی این صفحات چند نمونه ضربالمثل به زبان فرانسوی درج شده بود که پس از چرخش به اشکال مختلفی در میآمدند.
جان ویتنی (۱۹۱۷-۱۹۹۵)
جان ویتنی را یکی از پدران انیمیشن رایانهای میدانند. در سال ۱۹۶۰ او به اولین شخصی بدل شد که از اصطلاح موشن گرافیک برای ساخت تیزر و تیتراژهای فیلمهای تلویزیونی و سینمایی استفاده کرد. او این کار را توسط یک دستگاه کامپیوتر آنالوگ که از اختراعات خودش بود، برای ساخت تیتراژ فیلم سرگیجه آلفرد هیچکاک (Alfred Hitchcock) در سال ۱۹۵۸ با همکاری Saul Bass انجام داد. این موشن گرافیک دارای پویانمایی بود که حرکت دوایری از کوچک به بزرگ را در چشم بیننده القا میکرد.
تاریخچه و صنعت موشن گرافیک
بدون شک موشن گرافیک یکی از پرطرفدارترین اَشکال هنری قرن ۲۱ است. یک طراح موشن گرافیکیِ معمولی قطعا از طراحیهای اولیه و سنتی گرافیک بهره خواهد گرفت و یا با دانش قبلی بسیاری در زمینه انیمیشن و فیلم سازی پا به این عرصه خواهد گذاشت.
دانشِ کاملی از رنگ شناسی، تایپوگرافی، تصویربرداری و همچنین صدابرداری برای تبدیل شدن به یک هنرمند واقعی در عرصه موشن گرافیک و همچنین شناخت از آخرین نرم افزارهای موجود بسیار ضروری است. با پیشرفت فناوریها، صنعت موشن گرافیک نیز به طور مداوم در حال پیشرفت است. قبل از دسترسی گسترده به رایانه، صنعت موشن گرافیک بسیار گران و وقتگیر بود. این موضوع با توسعه نرمافزارهای موشن گرافیکیِ کاربرپسند و همچنین افزایش دسترسی مردم به رایانه شخصی، تغییر کرده است.
امروزه ابزارهای بیشتری در اختیار هنرمندان موشن گرافیکی قرار دارد و گرچه مطالب بسیار پیشرفتهای هم به آنها اضافه گشته، اما جستجو و یادگیری موشن گرافیک برای عموم در حال حاضر بسیار راحتتر از قبل میباشد.
نرم افزارها
یکی از برنامههای برجسته مورد استفاده طراحان و خالقان موشن گرافیک، Adobe After Effect است که به کاربران اجازه میدهد تا در طول بازه زمانی مشخصی، دادههای حرکتی ایجاد کنند. از برنامه Adobe Flash بیشتر برای ایجاد و طراحی حرکتهای تحت وب استفاده میشود. نرم افزارهای سه بعدی مختلفی مانند Maxon Cinema 4D وجود دارند که در کنار ابزارهای ساخت موشن گرافیک، با نرم افزارهای افتر افکت و فوتوشاپ نیز به خوبی کار میکنند. برخی دیگر از برنامههای مورد استفاده برای ایجاد موشن گرافیک شامل Apple Motion / Shake و Autodesk Combustion و Nuke و برنامههای سه بعدی سازی مانندِ Autodesk 3DS Max و Newtak Lightwave و MAYA و Blender است.
با پیشرفت در فناوری، به ویژه اینترنت، صنعت موشن گرافیک به طرز چشمگیری تغییر کرده است. ایجاد، توزیع محتوا اکنون کاملاً متفاوت است، زیرا طراحان میتوانند از هر کجا و در هر زمان کار کنند و با استفاده از اتصال به اینترنت کار پایانی را به دست مخاطب خود برسانند.
استودیوهای موشن گرافیکِ امروزی
امروزه استودیوهای طراحی موشن گرافیکی شگفت انگیز بسیاری وجود دارد. در اینجا به برخی از آنها که کم بی ربط در مورد تاریخچه موشن گرافیک نیستند اشاره میکنیم:
Addikt | Design Movement
Tronic Studio
Abstract:groove
Paul Clements
MK12
تحول موشن گرافیک در قرن ۲۱
اصطلاح موشن گرافیک که برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ مورد استفاده قرار گرفت، با انتشار کتابی در مورد آموزش افتر افکت و ویژگیهای آن با نام خلقِ موشن گرافیک بار دیگر بر سر زبانها افتاد. After Effect جزو اولین نرمافزارهایی بود که به افراد علاقه مند به تولید ویدیو کمک قابل توجهی میکرد.
تاریخچه موشن گرافیک در ایران
سفالهایی که از شهر باستانی شهر سوخته واقع در نزدیکی شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان کشف شدهاند، مزین به نقوشی سرخ و خاکستری رنگ با شکل و شمایلهای طبیعی و باورهای مردمان آن زمان بوده است. در سالهای گذشته باستان شناسان از گورستان ۵۰۰۰ سالهای توانستهاند جام سفالینی را پیدا کنند که نقوش هدفمندی به روی آن حکاکی شده است. با چرخاندن جام، تصویر حرکت بز به سوی درخت و تغذیه او از برگ درخت در قالب پنج تصویر نمایان میگردد. این نقوش متحرک که در حدود ۵۰۰۰ سال پیش به روی یک جام به تصویر کشیده شده است، توسط دستان هنرمندِ ساکنان نزدیکِ دریاچه هامون خلق شده است.
در سالهای پس انقلاب اما استفاده از موشن گرافیک بیشتر در سطح تیزرهای تبلیغاتی محدود شده است. انیمیشینهای جذابِ برخی از شرکتها میتواند در فروش بالای آنها تاثیر به سزایی گذارد. در سالهای اخیر، استارتآپها و شبکههای اجتماعی به رونق موشن گرافیک در ایران و اهمیت آموزش موشن گرافیک بسیار کمک کرده است. از اینرو یادگیری تکنیک موشن گرافیک برای هر جوانی که به فکر راهاندازی کسب و کار آنلاین هستند در اولویت قرار دارد.
سخن پایانی
تاریخچه موشن گرافیک همانطور که در این مقاله نیز به آن اشاره شد، مبدع خاصی ندارد و زمان پیدایش آن کاملا نامشخص است. اما مسئله حائز اهمیت چگونگی استفاده و یادگیری علمی این تکنیک برای پیشرفت شغلی خودمان است.
استودیوها و شرکتهای تبلیغاتی به دنبال افراد متخصص در زمینه جلوههای بصری و موشن گرافیک هستند و کسانی که از این تکنیک دانش کافی دارند برای استخدام شدن در این شرکتها از شانس بیشتری برخوردار خواهند بود. در سایت و پلتفرم آموزش تک به راحتی میتوان با ویدیوهای آموزشی تولید شده این شرکت، از توان کافی برای ایجاد انیمیشن و دادههای ویدیویی متحرک که به آنها موشن گرافیک میگویند، برخوردار شد.